Dinamični Identitet: Bošnjaštvo
by Melisa ZukićU želji za razumijevanjem i opisivanjem transformacija nacionalnog identiteta Bošnjaka kroz otvorenost za nove transformacijske procese, pojavilo se interesovanje za istraživačko mjerodavnom artikulacijom iskustava iz prošlosti, za relevantnim spoznajama šta je jačalo/slabilo nacionalni identitet Bošnjaka a s tim u vezi i kojim pravcem u produciranim uslovima bi išle nove transformacije. Stoga se, aspekti karakteristično određivanih pretpostavki ove pojave osvjetljavaju historijsko-analitičkim i dijalektičkim metodom izraženim kroz metodu utemeljene teorije, dolazi se do osnova i uporišta kako se proces građanskog identiteta Bošnjaka ograničavao, onemogućavao, hegemonistički diktirao ili ignorirao. Sa pozicija stvarne, odnosno kombinirane interesne ideološke i političke moći u zbiljskom rasporedu općenitijih snaga težište tih odnosa oslanjalo se na odgovarajuće uvriježenu, ali i omogućavanu i razvijanu instancu koju je građanski razvoj sa svojim interesnim i građanskim područjima u već obezbjeđivanom kontinuitetu nastojao producirati za standard. Svaki Bošnjak stariji od 50 godina ima odgovarajuće kriterije o transformacijama nacionalnog identiteta, dok novostasale generacije nacionalno bošnjaštvo uzimaju kao primordijalno predodređenje, nedovoljno akceptiranih identitetskih izazova prethodne generacije i potencijalnih izazova tim putem omogućavanih. S obzirom da je imenovanje Musliman u osnovi imalo etnogenetičku utemeljenost u bošnjaštvu uz opredijeljenost za vjersku diverzifikacijsku komponentu, BiH kao domovina nije postala ujedinjujući faktor njenog stanovništva činom obnavljanja njene državnosti, odnosno uspostavljanja nezvisnosti zemlje. Jasno je da “transformirani status” unutar povijesnih zbivanja vezanih za srednjovijekovnu bosansku državnost, nametanje ili instaliranje uključenih uticaja na određeni način je doprinijelo da se sami proces „preuređivanja“ bosanskog političko-državnog legitimiteta sistematično intenzivnije intonirao, upravo uticajima, omogućenim izazovima strukturiranja određenih kulturnih, etničkih i konfesionalnih supstrata u inicijativu nacionalne strategije podržane protivrječnostima građanskog perspektivizma. Karakter ovog načina razvijanja kulturno-historijskih i političkih događanja u Bosni i Hercegovini odredio je profiliranje nacionalnih identiteta čije ishodište se pronalazilo u težnji građansko-kulturnog supsumiranja mimo bosansko-hercegovačkog političkog subjektiviranja i državne supstancijalnosti. Modus vivendi osnaživanja tih težnji bitnim je sastavom omogućavao slabljenje državnog BH tkiva, onih ambicija i komponenti čija zalaganja su koncentrirana na održavanju postojanosti bosansko-hercegovačkog suvereniteta. Susprezanju bosansko-hercegovačkog suvereniteta su doprinosile brojne konfiguracije koje su nalazile funkcionalnost svojih stremljenja u latentnoj ili manifestnoj produkciji mjera i provođenju postupaka sa ciljem osporavanja aktivnosti determiniranih državnim identitetom. U tom pogledu različitim „teorijskim doprinosima“ duhovnim stvaranjem i tekovinama, afirmirani su „posuđeni“ nacionalni identiteti. Njihovo profiliranje je raslo u obrnutoj srazmjeri kojom se negirao bosansko-hercegovački identitet. Drugim riječima, historijsko-kulturne komponente koje su bosanski, bosansko-hercegovački državni identitet osjećale bitnom tekovinom i funkcijom vlastitog kulturno-civilizacijskog postojanja za njih su iznalaženi, dočaravani i stvarani, aspekti u nazivniku negiranja. I obrnuto. Putem osporavanja tradicije vezane za bosanski državni subjektivitet u bilo kom razvojnom elementu, etničkom, konfesionalnom, cjelovitom, potpunom i najopćenitijem njegovom osobenom stasanju u kulturnom identitetu, uspostavljanom i formiranom na historijskoj matrici bošnjačkog domena, pozornicom „preuređivane“ i prilagođavane prošlosti, ideološkog fokusiranja na projiciranu obradu historijskih činjenica, izgrađivan je put „uskraćivanja“ prava na vlastitost i onemogućavanjem onog što se imenuje bošnjačkim, odnosno bosanskim identitetom i subjektivitetom. Slijedom tih konceptualizacija determinirani su uticaji na bosansku kulturu, tradiciju, konkretnije na senzibilitet stukturiran i razvijan tekovinama bosanske tradicije, tj. uticaji manifestirani u specifičnim izrazima negiranja i osporavanja. Produkt tog negiranja i osporavanja je dakle, u osnovi odgovarajućih stereotipa, rudimentarnih motiva, koji su se temeljem stvaranih projekcija i zadobivanog prostora, upravo obrušavali na supstanciju bosansko-državnog legitimiteta, na njegovu bošnjačku komponentu. Taj fenomen smo učinili predmetom istraživačkog zanimanja ovog rada, rasvjetljavanjem dokazujući da je transformacija nacionalnog identiteta Bošnjaka isključivi odraz kulturno-historijskog i političkog osporavanja, negiranja, etničke diskreditacije, te nacionalnog alteriranja ili proskribiranja. Otvorenost za nove transformacije nacionalnog identiteta bi upućivala na građansku koncepciju društva i kreiranje političke nacije definisane pripadnošću državi.
Format: A4
Publisher: MAP
Published: 2024
ISBN: 978-9926-8645-8-3
For all other details and ordering contact: mapbook@mapub.org.
Full Book Cover
